Giờ này hoa sưa đã nở chưa?

Ngủ đi, hãy ngủ đi em,
Đời là như thế dậy xem làm gì.
Dậy đi, em hãy dậy đi,
Đời là huyễn mộng có gì mà mơ?

( Nguyễn Bảo Sinh)

Chắc hẳn xứ sở bạch dương phải đẹp và lãng mạn lắm nên những biển báo bình thường cũng gợi hứng cho một bài thơ. Cô giáo mình kể rằng: Mùa thu ở Mátxcơva người ta thường treo những tấm biển trên các đại lộ, với dòng chữ: "Tránh đừng động vào cây, mùa lá rụng". Ừ, chỉ đơn giản là vậy, chỉ bình thường là vậy nhưng khi đi vào thơ của Olga Berggoltz, nó trở nên duyên dáng và đáng yêu làm sao:

Những đàn sếu bay qua. Sương mù và khói toả.
Matxcơva lại đã thu rồi!
Bao khu vườn như lửa chói ngời,
Vòm lá sẫm ánh vàng lên rực rỡ
Những tấm biển treo dọc trên đại lộ
Nhắc ai đi ngang dù đầy đủ lứa đôi
Nhắc cả những ai cô độc trong đời:
"Tránh đừng động vào cây, mùa lá rụng"

Ở nước mình, nếu những cái cây phải oằn lưng để mang trên mình dòng chữ nào đấy thì chắc hẳn đấy là những tấm biển quảng cáo, tìm nhà trọ, dạy thêm, dạy kèm…hoặc cùng làm là tên gọi của chúng: Tôi là cây…Thế thôi. Nếu người ta không ghi vào cây thì tự mình ghi vậy. Mình sẽ treo những dòng thắc mắc nhỏ của mình để gửi đến hàng cây ở bên Hồ Tây: giờ này, hoa sưa đã nở chưa?

Hoa sưa, cái tên nghe thật nhẹ nhàng vì nó không mang thanh sắc, âm lại gần với “xưa” nên gợi lên một cái gì đó man mác, buồn buồn. Hoa sưa với màu trắng thanh tao, hiên ngang khoe mình dưới bầu trời, dưới cái nắng của Hà Nội tháng ba. Hà Nội dạo này lạnh quá nên không biết giờ này nó đã nở chưa? Nhân tiện nói chuyện hoa sưa, kể luôn chuyện tại thời điểm này năm ngoái của mình, câu chuyện ngày xưa…

ĐÔI LÚC LIỀU LĨNH:

Ừ, dẫu biết là liều lĩnh thật nhưng khi nhận được điện thoại của Đại sứ quán Nhật bảo bay ra Hà Nội để tham dự vòng phỏng vấn của Học bổng thanh niên châu Á, mình và chị đặt vé luôn mặc dù lúc đó đang trong thời gian đưa sinh viên đi thực tập ở Bến Tre. Đôi lúc mình không nghĩ là mình có thể lại di chuyển được nhiều đến thế. Tự nhủ với lòng, lần thứ ba ra Hà Nội là lần thứ ba vì mình. Thôi thì lâu lâu sống cho mình một chút đã sao. Hai lần trước, lần đầu theo đoàn đi thực tập, ai dắt đi đâu thì đi đó, lần sau thì mình lại dắt sinh viên đi thực tập, lại càng không có thời gian rảnh để…thở. Lần này, tình nguyện ra Hà Nội dù chẳng có tí hy vọng le lói nào cho cái học bổng đó của Nhật vì Nhật thường ưu tiên kinh tế và kỹ thuật còn mình và chị lại apply bên khoa học xã hội. Ngoài ra, phỏng vấn 20 người nhưng chỉ lấy…1 người. Tuy nhiên vì  thực sự muốn ra  Hà Nội để được tận hưởng nó theo ý mình, được tự do đi dạo, tự do đến những nơi mà mình muốn đến, những nơi mà trong đợt dắt sinh viên đi lần trước mình không thể dắt mọi người đi được và muốn ăn những món nổi tiếng của Hà Nội mà dù ra 2 lần vẫn chưa có cơ hội được thưởng thức. Và thế là Let’s go…Cuốn lịch trình ghi: 16 giờ ngày 02 tháng 03 năm 2010, rời sân bay Tân Sơn Nhất.

NGÀY ĐẦU TIÊN:

Buổi sáng, để tập thể dục và để đi dạo (thực ra là để tiết kiệm tiền taxi) thì mình và chị đã khởi hành từ nhà nghỉ trên con phố Giảng Võ, qua đường Trần Huy Liệu, đến Kim Mã và cuối cùng là Liễu Giai, nơi tọa lạc của “Đại sứ quán Nhật Bản” để tham dự buổi phỏng vấn. Buổi phỏng vấn hôm ấy có khoảng chục người và nghe đâu chiều hôm trước cũng có chục người ở đấy. Mỗi người được nói chuyện với hai người phỏng vấn vài phút với những câu hỏi mang format vô cùng giống nhau. Mình chẳng nhớ đã nói gì, chỉ nhớ hôm ấy, một trong hai người phỏng vấn cực kỳ trẻ trung và đẹp trai.

Buổi trưa, sau thời gian ngồi chờ đợi, mọi người đã quen với nhau, trò chuyện với nhau một cách hết sức thân mật. Nhiều người đến từ Huế, Đà Nẵng. Nhiều người đã có gia đình và đang xin học bổng tiến sĩ. Và dĩ nhiên, nhiều người là dân khoa học tự nhiên. Mọi người rủ rê nhau café ăn uống để làm quen, kết bạn còn cái đứa không có khả năng giao tiếp với người lạ như mình bắt taxi về lại nhà nghỉ chỉ để…xem tập cuối của bộ phim Sóng gió ở Hoàng Đình phát trên VTV6.

ĐI XEM…THẾ NÀO LÀ DUYÊN:

Với mình, hữu duyên thiên lý năng tương ngộ, vô duyên đối diện bất tương phùng nên chuyện gì đến nó sẽ đến thôi. Thế nhưng ở Hà Nội vẫn có một ngôi chùa cổ nổi tiếng về cầu duyên. Mức độ nổi tiếng của nó khiến mình thực sự tò mò và muốn xem thế nào là duyên.

Hôm ấy là một ngày bình thường nhưng người ta đến chùa Hà đông lắm. Không biết họ cũng tò mò như mình hay họ là người đã tìm được chữ “duyên” sau mỗi lần đi cầu khấn và giờ đến để tạ ơn. Dĩ nhiên là mình không biết vì không thể hỏi những chuyện ấy. Mình cũng như họ, vào chùa, thắp nhang, lễ Phật. Tuy nhiên, có lẽ vì ngôi chùa này quá nổi tiếng về cầu duyên nên dù muốn hay không, dù có cầu duyên hay không thì mình vẫn nhận tin nhắn liên tiếp từ người em của chị, người mà đi chung với hai chị em đến chùa Hà, người mà đang học bác sĩ Quân y ở Hà Nội. Không biết hôm ấy, người ấy đã cầu xin điều gì. Nếu xin chữ duyên với mình thì kể như đã thất bại hoàn toàn rồi. Bằng chứng là từ đó đến nay mình đã không liên lạc lại lần nào nữa vì thực sự mình không muốn ai đó phải nuôi hy vọng. Kết thúc khi có rất ít ký ức về nhau bao giờ cũng là sự kết thúc tương đối dễ chịu. 

CAFÉ HÀNG HÀNH VÀ CÂU CHUYỆN CỦA NGUYỄN HUY THIỆP:

Có lẽ câu chuyện Café Hàng Hành của Nguyễn Huy Thiệp đã khiến mình cho nó vào lịch trình của buổi sáng ngày hôm sau.

Như một cánh cung, phố Hàng Hành bên hồ Hoàn Kiếm dài hơn trăm mét có đến mấy chục hàng ăn, hàng café, gallery, shop quần áo. Nghe nói ngày xưa đây là nơi bán hành tỏi, sau chuyển sang nghề tiện gỗ. Đền thờ tổ nghề tiện gỗ ở trong nhà số 11. Nghề tiện gỗ vốn là nghề truyền thống của làng Nhị Khê quê hương Nguyễn Trãi.

Đoạn văn mở đầu lung linh như thế thử hỏi tại sao không lôi cuốn bước chân mình đến đó được. Thế là đến thôi. Đến để tìm nghe câu chuyện vị tôn sư và cô bé học trò bên ly café Hàng Hành chứ không phải những định đề trong câu chuyện của Nguyễn. Mình thích những câu chuyện nhỏ hơn những định đề lớn. Những câu chuyện nhỏ dễ đi vào lòng người hơn.

Một buổi chiều có một vị tôn sư đi cùng với một cô gái là học trò của ông ta đến phố Hàng Hành. Họ ngồi trên gác hai nhà café Nhân trông xuống mặt đường. Chỗ này trước đây khi còn sống, ông Vũ ở phố Hàng Giầy vẫn hay đến ngồi. Đây cũng là chỗ của nhóm hoạ sĩ thời thượng để râu xồm xoàm vẫn đặt bàn hàng ngày vào các buổi sáng.

Cô gái hỏi:

– Thưa Thày, nhiều người hàng ngày vẫn đến uống café ở phố Hàng Hành. Đấy thường là lúc bắt đầu một ngày của họ. Thưa Thày, đấy có phải là thời khắc để phân biệt ranh giới giữa đêm với ngày, giữa bóng tối và ánh sáng ở trong lòng họ hay không?

Vị tôn sư đáp:

– Không phải con ạ! Ranh giới phân biệt giữa đêm với ngày, giữa bóng tối và ánh sáng không phải ở ly café. Lòng nhân ái bao dung mới là ranh giới phân biệt giữa đêm với ngày, giữa bóng tối và ánh sáng.

Có lẽ những gì trong câu chuyện, được tưởng tượng hóa bởi nhà văn bao giờ cũng cho chúng ta những cảm giác thú vị hơn nhiều. Thú vị như tấm biển trên hàng cây mà Olga đã viết trong bài Mùa lá rụng vậy. Còn trở về với thực tại ư? Phố Hàng Hành là một con phố cổ nhỏ, tĩnh lặng và cũng khá duyên dáng. 

ĐI DƯỚI HOA SƯA

Đi dưới hoa sưa để ngắm tuyệt phẩm của thiên nhiên trong tháng ba. Nếu hàng cây này đứng ở một nơi nào đó cách xa Hồ Tây chắc hẳn sẽ không đẹp thế này. Màu trắng của hoa hòa quyện với màu xanh của lá, của nước, của trời và ánh vàng của nắng. Vậy là đủ cho một khúc ca của ngày.

Mình lang thang chụp hình hết góc này đến góc khác. Dĩ nhiên chẳng thể nào tóm được chúng vào trong khuôn hình. Thấy chúng thì sẽ chẳng thấy mình và ngược lại. Dù sao mình cũng thấy lòng thênh thang, nhè nhẹ khi đi dưới chúng. Vậy là vui rồi.

Tháng ba, thời tiết đã ấm lên rồi. Ấm áp đủ để mình nhớ đến những kỷ niệm ở Hà Nội giờ này năm ngoái. Ấm áp đủ để nhớ rằng thời gian ở Hà Nội sẽ không còn bao lâu nữa và dù có bận rộn thế nào cũng phải ghi lại cảm giác này: những ngày còn ở Hà Nội.