Những cách quan sát (1)

Khi học môn Giải thích Nghệ thuật, giáo viên đưa cho mình nhiều tài liệu bằng tiếng Anh (mà không rõ lấy từ sách nào hay do giáo viên tự soạn). Mình dịch lại và đăng lên đây để cho những bạn quan tâm và yêu thích nghệ thuật (nhưng không phải là dân học nghệ thuật) có thể biết cách thưởng thức một tác phẩm nghệ thuật.

NHỮNG CÁCH QUAN SÁT

Phương pháp cá nhân - Tôi có những gì?

Tất cả các câu trả lời cho tác phẩm nghệ thuật đều được quy định bởi những kinh nghiệm cá nhân và xã hội khác nhau của chúng ta. Chúng không thể bị xem thường và nên là điểm nhìn đầu tiên khi chúng ta tư duy về một tác phẩm nghệ thuật.

Chính bạn: Những phản ứng đầu tiên của bạn tới tác phẩm là gì? Tại sao nó lại làm cho bạn thấy hoặc nghĩ như vậy? Có những khác biệt căn bản giữa chúng ta để điều chỉnh cách chúng ta xem chúng. Giới tính, chủng tộc, giai cấp và lứa tuổi...tất cả sẽ quyết định cách chúng ta quan sát và hiểu nghệ thuật cũng như thái độ, đánh giá và niềm tin của chúng ta.

Thế giới của bạn: Tác phẩm gợi cho bạn điều gì? Tại sao nó lại gợi cho bạn điều đó? Thế giới chúng ta đang sống và những vật xung quanh chúng ta sẽ định hình cách chúng ta quan sát chúng. Ví dụ, đất nước hoặc cội nguồn, gia đình, quê quán và môi trường ảnh hưởng sự giải thích của chúng ta.

Kinh nghiệm của bạn: Bạn có thể liên kết tác phẩm tới điều gì?

Tất cả chúng ta mang những kinh nghiệm và sở thích khác nhau tới phòng triển lãm. Ví dụ, những gì chúng ta nhìn thấy trên truyền hình hoặc rạp chiếu phim, nơi chúng ta viếng thăm, những gì đã xảy ra với chúng ta. Sự đa dạng trong kinh nghiệm này có thể giúp chúng ta có những cách phản ứng khác nhau tại triển lãm.    

Quan sát đề tài - Nó nói về điều gì?

Mỗi tác phẩm nghệ thuật có thể được nhìn theo những gì nó kể với chúng ta, nội dung của nó, tựa đề của nó và thể loại của nó. Trong một vài trường hợp chủ đề của tác phẩm có thể tập trung vào hình thức của nó (như tác phẩm trừu tượng).

Nội dung: Tác phẩm là gì? Nó nói về cái gì? Chuyện gì xảy ra?

Thông điệp: Tác phẩm đại diện cho cái gì? Di chuyển ra xa khỏi sự mô tả trực diện mà bạn quan sát, cố gắng nghiên cứu những gì mà tác phẩm đại diện. Có những ký hiệu nào mà bạn nhận ra?

Tựa đề: Nghệ sĩ gọi nó là gì? Điều này có thay đổi cách chúng ta xem tác phẩm hay không?

Chủ đề: Chủ đề của tác phẩm là gì?

Thể loại: Tác phẩm có quan hệ như thế nào với những thể loại truyền thống của lịch sử hội họa, tranh khỏa thân, tranh phong cảnh hay tranh đời sống không?

Quan sát đối tượng - Tôi có thể nhìn thấy gì?

Mỗi tác phẩm nghệ thuật, dù là hội họa, kiến trúc, video hay hình ảnh đều có phẩm chất bên trong riêng của nó. Điều này sẽ cho chúng ta biết cách đọc nó. Để hiểu được những phẩm chất này, chúng ta cần quan sát tác phẩm thật thận trọng, ví dụ như đường nét, mức độ, màu sắc, không gian và hình khối. Hơn nữa, nhìn vào những thuộc tính vật lý như chất liệu,cách thức làm ra tác phẩm sẽ giúp chúng ta hiểu sâu hơn về tác phẩm. Chất liệu nghệ thuật hiện đại cho phép sự sắp xếp không giới hạn màu sắc, kết cấu và nước sơn. Các nghệ sĩ chỉ tiến đến hiện đại khi họ có thể dùng thuốc nhuộm để kiến tạo có chủ định các màu sắc. Kỹ thuật và chất liệu kiến trúc được mở rộng trong cách tương tự. Bắt đầu thế kỷ 20, những nghệ sĩ như: Marcel Duchamp đã trưng bày những vật thông thường, những đồ dùng hàng ngày trong phòng triển lãm như tác phẩm nghệ thuật. Bây giờ, những nghệ sĩ tự do có nhiều chất liệu đã trở về nghệ thuật hiện đại với vị trí dẫn đầu. Nghệ thuật đương đại có thể được làm từ bất kỳ thứ gì - điện ảnh và video, những vật bình thường nhưng có giá trị thẩm mỹ, thức ăn, nội thất - những chất liệu mà lịch sử và sự kết hợp của chúng ảnh hưởng cách hiểu của chúng ta về tác phẩm nghệ thuật.
Màu sắc: Nghệ sĩ đã sử dụng những màu sắc nào? Tại sao bạn nghĩ rằng họ lại sử dụng những màu đó? Chúng được tổ chức như thế nào? Chúng đã tạo ra những hiệu ứng gì?
Hình dáng: Những loại hình dạng nào bạn tìm thấy trong hội họa và kiến trúc? Chúng là đường cong, đường thẳng, góc nhọn hay điểm? Những hiệu ứng mà chúng tạo ra? 
Dấu hiệu: Những loại dấu hiệu mà nghệ sĩ đã dùng? Chúng có hiệu ứng gì?
Bề mặt: Bề mặt nhìn giống cái gì? Loại kết cấu bề mặt bạn có thể quan sát? Những hiệu ứng mà chúng tạo ra?
Thang đo: Tác phẩm lớn như thế nào? Tại sao nó có kích thước này? Ý nghĩa của nó có thay đổi nếu nó lớn hơn hoặc nhỏ hơn không?
Không gian: Những cảm giác và ảo giác của không gian hoặc chiều sâu mà bạn tìm thấy trong tác phẩm? Hoặc không có? Có phải một vài nghệ sĩ muốn chúng ta nhận ra rằng một bức tranh đơn giản chỉ là nước sơn trên tấm bạt phẳng?
Chất liệu: Tác phẩm được làm từ chất liệu gì? Chúng là chất liệu nghệ thuật truyền thống hay chất liệu bình thường có giá trị thẩm mỹ? Phản ứng của bạn với tác phẩm thay đổi như thế nào nếu nghệ sĩ sử dụng chất liệu khác? Những sự kết hợp hay ý nghĩa hàm ẩn nào mà chất liệu đã mang tới?
Quá trình thực hiện tác phẩm: Tác phẩm được làm như thế nào? Nghệ sĩ đã làm cho nó hay nó được sản xuất? Những kỹ năng nào liên quan? Những sự thay đổi nào xảy ra cho tác phẩm khi nó đang được thực hiện? Quá trình thực hiện tác phẩm đã được hiển thị hoặc giấu đi như thế nào? Nếu nó là nghệ thuật sắp đặt, nó đã được sắp đặt như thế nào? Nếu nó là một tác phẩm video, nó được quay thành phim như thế nào và được trình chiếu như thế nào?
Bố cục: Tác phẩm nghệ thuật được tổ chức hoặc xếp đặt với nhau như thế nào?

(Còn tiếp)